Versailles 103. In Europa?

Op dinsdag 28 juni 2022 presenteerde de grondlegger van de Aufa💯 de resultaten van de afgelopen drie jaar post-Centenaire onderzoek. Het baanbrekende beeldmateriaal bij deze presentatie werd door de commissiemedewerkers in eigen beheer vervaardigd.

Onze gastvrouw bleek jarig. Zij toonde zich prompt bereid om onze spoorslags verkorte presentatie ter gelegenheid van de 103de verjaardag van het Verdrag en de "Bond van Versailles" bij te wonen.

In tegenstelling tot de Amerikaanse WWICC bestond ons deel van de wereld het om de honderdste verjaardag van het Verdrag en de "Bond van Versailles" (League of Nations) te vergeten. Wel werd er hier en daar op andere data aandacht aan geschonken. Dat was drie jaar geleden. Wat ging er mis?

Het staat vast dat het jarenlang slepende Brexit-proces, waarmee een anti-Europees gezind Engeland zijn bijna halve eeuw durend 🇪🇺-lidmaatschap wilde opzeggen, steevast de krantenkoppen bepaalde en zich onverhoopt uitstrekte tot de complete herdenkingsdata van de 💯-jarige wapenstilstand (11 november 1918 ⎼ 28 juni 1919). De nationale herinneringsculturen kwamen er niet goed vanaf. Terwijl het Huis van de Europese Geschiedenis temidden van de herdenkingen (2017) in Brussel werd geopend, liet de Europese herinneringscultuur het in haar geheel afweten.

Op 28 juni 2022 verjaart het Verdrag en de Volkenbond van Versailles voor de 103de keer. Verjaardagen als deze behoeven niet elk jaar aandacht te krijgen, maar het staat als een vlag op een modderschuit dat bijvoorbeeld de bevrijding van Auschwitz elk jaar internationaal herdacht wordt en het gedenkwaardige jubileum van 28 juni 2019 niet of nauwelijks. En dat terwijl beide geschiedenissen bijzonder veel met elkaar te maken hebben. Juist dit wordt telkens weer ontzenuwd. Noch de Nederlandse noch de andere Europeanen bleken in staat om een van de top drie gebeurtenissen in de eeuw van onze vaderen gepast te vieren dan wel te herdenken. Dit stak schril af bij het aldus eenzijdige herdenkingsfeest van de Amerikanen, die voor het grote jubileum in Versailles een reis naar de andere kant van de oceaan op de koop toenamen. De Europese actualiteit speelde hen geen parten. Aan onze kant van de oceaan hield een wederom uitgestelde datum voor de Britse Alleingang versus de Europese beweging de gemoederen bezig. Voor de triomfantelijke Brexiteers pakte dit niet slecht uit.

Ook voor het andere kamp, te weten het stilgevallen Remain dan wel de Europees gezinde Engelsen, geldt echter dat hun land nog lang niet is aangekomen in het postkoloniale tijdperk. Nu wil het dat alleen ingewijden weten dat Londen niets te winnen heeft bij een Aufarbeitung van Parijs/Weimar/Versailles.

Als gevolg van de collectieve zwijgcultuur ofwel de "geschiedenisdementie" der Europeanen, te beginnen op het niveau van de nationale herinneringsculturen, richtte ik op de laatste, cruciale centenaire-datum van het 33 staten betreffende ratificatieproces in 1919 de Aufa💯 op. Deze transnationaal samengestelde commissie wil aandacht vragen voor de nog altijd omstreden geschiedenis, voor het feit dat de focus op de Tweede Wereldoorlog hier blind voor maakt en voor de noodzaak van een nieuwe geschiedschrijving. De Angelsaksische overheersing van de huidige had volgens de Amerikaans-Britse historicus Zara Steiner gedurende het eerste kwart van deze eeuw moeten worden geneutraliseerd. Dit is niet gelukt, want we staan inmiddels op de drempel van het tweede kwart.

Wij hebben het slot van de herdenkingen over de Eerste Wereldoorlog, te weten 2018 en 2019 tot in detail geëvalueerd. Daar de publicatie van mijn wetenschappelijk artikel hierover aanstaande is, leek het ons gepast om het vaderlandse publiek hiervan deelgenoot te maken. Het zal menigeen verbaasd doen staan dat deze geschiedenis aan het begin van haar tweede eeuw op diverse plekken in de wereld aanwijsbaar invloed uitoefent op de formatie van het heden en de toekomst. Daarbij reist u mee van de navel van Afrika naar het verscheurde Syrië. Voorop staat het eveneens verdeelde Europa, denk aan Brexit en de huidige oorlog in het oosten.

Bent u benieuwd naar het belang van Versailles hiervoor? Lees de heldere bijdrage van George Beebe 🇺🇸.